به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «سینماتجربی» محمدعلی فارسی در گفت‌وگو با خبرنگار «پایگاه خبری فیلم کوتاه» درباره برگزاری جشنواره «سینما حقیقت» گفت: تنها جشنواره‌ای که توانسته مستند را در کشور زنده نگه دارد؛ همین جشنواره است. ما دو جشنواره مهم در کشور داریم که به عرصه مستند کمک می‌کنند، یکی از آنها جشنواره فیلم کوتاه تهران است و یکی دیگر نیز جشنواره «سینما حقیقت».
کارگردان مستند گلستان آتش افزود: هر کدام از این جشنواره‌ها کارکرد خودشان را دارند و در عرصه مستند حرفه‌ای تنها جایی که تلاش کرده برنامه‌ریزی‌ و محتوایش کمک کند تا بخش مستند در کشور زنده بماند و بچه‌های این عرصه امیدوار باشند و بتوانند کار کنند همین جشنواره است. مرکز گسترش سینمای مستد و تجربی به عنوان تنها نهادی که از مستندسازان حمایت می‌کند و به عنوان بانی جشنواره «سینما حقیقت» فعالیت‌های خوبی را داشته و دارد.
فارسی درباره نقش کمرنگ تلویزیون در نمایش و حمایت از مستند نیز بیان کرد: در سراسر دنیا تلویزیون خاستگاه مستند است که در ایران عملا مرده است. درست است که ما شبکه مستند داریم و مستندهایی را هم پخش می‌کنیم، اما این شبکه می‌گردد ببیند کدام نهاد، ارگان یا سازمان فیلم می‌سازد که آنها پخش کنند. در واقع بخش زیادی از خوراک شبکه مستند هم از بیرون و به صورت مجانی تامین می‌شود. شبکه‌های دیگر هم که به ندرت دو سه فیلم سفارشی پخش کنند. مدیران فرهنگی هم دراین زمینه معمولا کاری به ذهنشان نمی‌رسد که انجام دهند. تنها جایی که واقعا نقطه امید همه بچه‌های مستندساز است؛ مرکز گسترش است. نقطه عطف این مرکز نیز جشنواره «سینما حقیقت» است.
این مستندساز ادامه داد: وقتی در کشوری با این همه استعداد فقط یک مرجع برای نمایش جدی مستند وجود دارد، «سینما حقیقت» نمی‌تواند خودش را خیلی گرفتار بخش‌بندی‌ها کند و مثلا تصمیم بگیرد فقط فیلم‌هایی که در یک حوزه مشخص ساخته شده‌اند را به نمایش بگذارد. اگر تلویزیون یا مراکز دیگر جایگاه خودشان را داشتند، می‌شد تقسیم‌بندی کرد.
کارگردان مستند شلمچه افزود: شاید جشنواره‌های جنبی دیگر هم در این زمینه برگزار شوند؛ اما چون هیچ کدام از آنها کارکردی ندارند و نمی‌توانند حق مطلب را ادا کنند به همین جهت فقط «سینما حقیقت» است که می‌تواند فضایی برای همه مستندسازان فراهم کند. این جشنواره عملا چون تک است نمی‌تواند خودش را محدود کند. چون اگر هم این اتفاق بیفتد گله‌گذاری شروع می‌شود که چرا جشنواره محدود شده است. برای مثال اگر جشنواره مقاومت مثل «سینما حقیقت» تاثیرگذار بود و از عرصه‌های بین‌المللی در آن حضور داشتند لزومی نداشت «سینما حقیقت» با شاخه شهید آوینی وارد این حوزه شود. اما وقتی این اتفاق نمی‌افتد برگزار‌کنندگان این جشنواره نیز مجبور به انتخاب‌های متنوع‌تر از همه بخش‌ها هستند تا بتواند از همه حمایت کند و خودش را هم گرفتار دسته‌بندی نکند.
وی در ادامه وضعیت سینمای مستند کشور را در حال حاضر اسفبار ارزیابی کرد و گفت: بچه‌های مستند که به این حوزه واقعا علاقه‌مندند به هیچ وجه شرایط مناسبی ندارند. این شرایط شامل بودجه، امکانات و شکل و نوع ممیزی‌ها نیز هست. مستندسازان ما با دست خالی کار می‌کنند و اغلب هم به عناصر خودسانسور تبدیل شدند. در حوزه‌های اجتماعی جای کار زیادی هست ولی بچه‌ها خیلی نمی‌توانند وارد این حوزه‌ها شوند چون نه جایی هست که از آنها حمایت کند و نه مکانی وجود دارد که بتوانند این فیلم‌ها را نمایش دهند. آن‌وقت ممکن است یکی از همین فیلمسازان فیلمش را برای نمایش به خارج از کشور ببرد و یک شبکه خارجی آن را نمایش بدهد. بعد او مجبور است تا سال‌ها جواب پس بدهد که چرا این اتفاق افتاده است. اما باید این نکته را هم درنظر گرفت که هر فیلمسازی دوست دارد فیلمش دیده شود و نمی‌تواند آن را در پستو نگه دارد.
عضو شورای طرح و برنامه مرکز گسترش سینما مستند و تجربی افزود: اغلب طرح‌ها و ایده‌هایی که به مرکز می‌آید نشان می دهند که بچه‌ها شهامت لازم را برای طرح خیلی از مسائل ندارند و این هم به این دلیل است که فقط می‌خواهند یک بودجه‌ای بگیرند تا بیکار نمانند. اما عملا اعتماد به نفس‌شان را از دست داده‌اند. در عرصه سینمای کشور هیچ حمایتی از سینمای مستند نمی‌شود، در همین تهران چندین و چند کلاس آموزش بازیگری، فیلمنامه‌نویسی، کارگردانی و ... وجود دارد؛ اما دریغ از یک مرکز آموزش مستند. درحالیکه در کشورهای پیشرفته دانشکده یا دانشگاه آموزش مستند وجود دارد که مبانی‌شان هم بسیار سخت‌تر از مبانی سینمای داستانی است.
کارگردان مستند سرزمین نخبگان درباره جایگاه سینمای مستند ایران در جهان نیز گفت: سینمای مستند ما در دنیا حتما حرفی برای گفتن دارد، اگر دقت کنید چه در عرصه ادبیات و چه در عرصه فیلم، بهترین آثار در شوروی سابق خلق شدند، نه در شرایط فعلی. شرایط سخت بچه‌ها و علاقه‌مندان را از آرمانی که در ذهن‌شان دارند دور نمی‌کند. یک مستند می تواند بار بزرگی از مسائل اجتماعی بردارد، اما آنطور که باید و شاید این بعد آن مورد توجه قرار نمی‌گیرد و به آن بها داده نمی‌شود.
فارسی در پایان درباره فعالیت‌های خودش در عرصه مستند نیز گفت: تقریبا مدتی است که فعالیتی در عرصه مستند انجام ندادم و تنها یکی دو کار برای تلویزیون به عنوان تهیه‌کننده داشتم که آن هم برای گذران زندگی بوده است.
دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» طی روزهای ۱۸ تا ۲۵ آذرماه ۱۳۹۷ به دبیری «سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد» در شهر تهران برگزار خواهد شد.

سینما تجربی